BANWE

Banwe: Ang Alamat ng Mundo ng Tribung Blaan

Sinulat ni Josephine C. Turner

Banwe o Tah Tana ang tawag ng tribung Blaan sa kanilang mundo. Fye Tana ang paglalarawan sa kanilang  mundo kapag may liwanag ng araw at maganda ang panahon. Se Tana naman ang tawag kapag merong malakas na bagyo at dumadagundong na kulog kasabay ang kidlat. Mayaw Tana naman ang tawag kapag ang merong ulan at init ng araw sa parehong panahon. Ang mundo ay nilikha ng Dwata, ang tawag sa kanilang manlilikha. Ayun sa kanilang alamat, sa mahabang  panahon, walang lupa na makikita at ang kadiliman ang namamayani. Tinatawag nila ang lupa bilang Tah Tana, ang kalangitan bilang Tah Labun, ang karagatan bilang Mahin, ang mga ilog bilang Salwen o Ba Yeel, ang mga bituin bilang Blatik, at ang mga bundok bilang Bulol.

Ang mga tao ay nilikha mula sa mga abo at ay binigyan ng hugis tao. Ang mga mata at ilong ay nilikha rin. Noong nilikha ni Fye Weh ang ilong, sinigurado nito na nakaposisyon ang ilong sa isang paraan na ang tubig hindi ay madaling makapasok sa ilong kapag ito ay umulan. Pagkatapos ang mga iba’t-ibang porma at bahagi ng katawan na gawa sa abo, niluto ang mga ito at naging tao. Ang mga taong may kayumanggi na kulay ay mayroong tamang pagkaluto.

Ang mga sapa o ilu-ilugan noon ay tuwid at hindi paese-eseng guhit. Gusto ni Fye Weh (mabuting espiritu) na ito ay tuwid, ang mga sapa bilang hugis blangon (hugis puso), ang buhangin bilang butil ng bigas, at ang tubig bilang langis upang ang mga tao ay mag-iwan ng maganda at matiwasay na buhay. Gayunpaman, taliwas naman ang gusto ni Se Weh, ang masamang espiritu. Gusto niya na ang mga sapa ay puno ng mga bato upang ang mga tao ay mamatay kapag sila ay napa-untog sa mga bato. Gusto rin niya ang may paese-eseng direction ng sapa upang ito ay magiging taguan ng mga taong naglalaban-laban. Ang mga tao ay naghihirap sa buhay dahil sa kay Se Weh (Helen Lumbos, Malungon, Sarangani Province).

Mele ang pangalan ng tribung Blaan para sa kanilang Diyos. Ang terminong "Dwata" ay hango mula sa tribung Tboli. Walang nakakaalam sa kasarian o hitsura ni Mele. Walang nakakita kay Mele maliban lang sa mga napili ni Mele bilang kanyang mga kasama (mabatun) sa ika-walong langit. Kilala rin si Mele bilang Ftabo To, ang nagbibigay buhay sa mga tao, lumikha ng mga kabayo at iba pang mga hayop, para sa kung sino man ang nagkasala sa tribo ay may pambayad sa kanilang pagkakasala. Inaasahan ni Mele na ang lahat ng tao ay sumusunod sa kanya at ang pangako sa buhay na walang kamatayan (imortalidad). Ginagarantiya ang kaparusahan sa di pagsunod sa kay Mele.

Ang isang mabuting espiritu ay hindi naiinggit sa ibang tao at ang hindi kumikimkim ng galit laban sa mga tao. Ang masamang espiritu ay tinatawag na busaw, o gaman. Ito and mga espirituna may impluwensya sa tao upang gumawa ng mga pagkakasala na hahantong sa kanilang kamatayan. Ang mga espiritu ng mga puno (amfun kayo), tubig (amfun yael), o burol  (amfun bungtod) ay madaling paamuhin. Sila ay nagpaparamdam sa mga tao kung sa anumang paraan sila ay nasaktan. Kung sila ay naapi o nasaktan, isang ritwal na tinatawag na damsu ay maaring gawin at iaalok sa kanlia upang hilingin ang kapatawaran na kalimitan naming ibinibigay.

Ang tribung Blaan ay naniniwala sa kaluluwa at imortalidad. Naniniwala din sila sa huling paghatol ngunit hindi sila naniniwala sa impiyerno. Kapag ang isang namatay, ang kanyang kaluluwa ay napupunta sa Layef (langit), Almagol (sa ilalim ng lupa), o Kayong (sa mga tao na namatay sa aksidente o  pinatay), o sa kabilang banda( kilot, lugar kung saan ang mga kaluluwa ng mga taong namatay sa natural kadahilanan ay doon  pupunta).

Ang nasabing alamat ay isa sa mga dokumentasyon na naibahagi ni Helen Lumbos at Betty Katug habang ginagawa ang pagsusuri sa iba’t-ibang kultura ng mga naninirahan sa probinsiya ng Sarangani na pinangungunahan ng Indigenous Peoples Development Program ( Gloria, et.al., 2006).

REVERIES: CHARLES AND DI's VALENTINE CONCOCTION

Are you thinking of bringing your hot date in an unconventional setting? Have you thought of dining out with friends who are complicated yet uncompromising? Do you want more fun in an alternative fashion?

Bring your gorgeous date for ONE NIGHT ONLY. Share a meal in a platter. Treat your friend and family in silence. Explore your affairs and plan for souvenirs. Meet a friend in a rendezvous. Share your love with indulgence.

For Php 499. Get a complete meal for two. Share a bond at SaBALAI Bistro. Only when you REVERIE. . . .

If you can' find a date. . . Call us . . . .and we will get you a cute one. For RSVP, give us a ring, 228-2384

FEAST OF THE SENSES

FEAST OF THE SENSES @ SaBALAI Bistro on June 19 & 20, '09. A night of folk music, classical renditions of kulintangan rendezvous, acoustic crescendos of sonatinas and sonatas and enigmatic readings of poetry. Come Alive on SaBALAI Spotlight.

Enjoy a feast of 3+1. When you order 3 items on the menu, you will get the 4th item for free. Only at SaBALAI Bistro. Our one way of saying, thank you for your continued patronage. Isang Taon na po Kami!

CHECK THIS OUT!

CHECK THIS OUT!

The Commissioners Lounge

This is the Commissioners Lounge of SaBALAI Bistro. Serving as a waiting lounge, it can accommodate 4 to 7 persons. Leather cusions and rattan chairs are positioned on the right side. An oversize Tagbanua basket stand erect with two harvest gods guarding the entrance. This is a non-smoking area, a Maranao wooden bowl with a glass top is the center piece of this space. Feel free to peep inside the bowl-table where clam shells from Maasim are hidden as treasure finds. Visit at 476 Jose Abad Santos St., Koronadal City. We are a theme restaurant specializing on steak, pasta and east asian cuisine.

YELLOW ORANGE ROCK

This is one of the most beautiful scenery that I immersed myself into as I climbed the majestic Mt. Apo on April 19-20, '09. It was a journey of a lifetime which I know, I will forever cherish because I was in the company of the most incredible friends in Mindanao.

This photo was taken through the lens of master artist Kublai Millan at the Yellow Orange Rock which is rested on the plains of Lake Venado. The lake is a famous campsite for mountaineers.

Taken on at early dawn, the mist showers the beautiful hue of the trees. On the background a number of mossie like plants scattered on the ground. The grounds they say is filled with water during the rainy season.

Lake Venado is 3 hours away from the summit which is being demistified by a gigantic array of clouds that roam on the surface of the mountain. Stunted looking but enormous trees makes it most dramatic, with the hard climatic condition swarmed on a tropical forest, these trees have stood the test of the times and has seen the graffitti of man on the surface of these beautiful creation at Lake Venado.